Ατυχήματα πυρηνικών υποβρυχίων

Η ίδια η φύση και το περιβάλλον λειτουργίας του Υ/Β καθιστούν τις επιχειρήσεις του, ακόμα και σε περίοδο ειρήνης, εξαιρετικά επικίνδυνες. Ένα Υ/Β είναι υποχρεωμένο να επιχειρεί σε ένα περιβάλλον το οποίο σχεδόν μηδενίζει τις δυνατότητες επιβίωσης του πληρώματός του εάν χαθεί ο έλεγχος του σκάφους

Από το τέλος του 2^ου ΠΠ μέχρι σήμερα, περισσότερα από 1.000 άτομα, μέλη πληρωμάτων Υ/Β, έχουν χάσει τη ζωή τους σε ατυχήματα εν καιρώ ειρήνης. Τα ατυχήματα αυτά εμπλέκουν τόσο ντηζελοκίνητα, όσο και πυρηνοκίνητα Υ/Β. Τουλάχιστο 22 Υ/Β έχουν βυθιστεί στο ίδιο χρονικό διάστημα, 7 εκ των οποίων ήταν πυρηνοκίνητα.

Το Курск σε στεγανή δεξαμενή μετά την ανέλκυσή του

Από τη στιγμή που ένα Υ/Β καταλήξει στον βυθό της θάλασσας, χωρίς δυνατότητα αυτόνομης μετακίνησης, και τις περισσότερες φορές με σημαντικές ζημιές που του αφαιρούν πλήρως την πλευστότητα, το πλήρωμά του είναι ουσιαστικά καταδικασμένο. Τα ατομικά μέσα διαφυγής (αναπνευστικές συσκευές) έχουν σημαντικούς περιορισμούς σε ότι αφορά το βάθος το οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ενώ στις περισσότερες των περιπτώσεων για να είναι ασφαλής η χρησιμοποίησή τους θα απαιτούταν η παρουσία στην επιφάνεια των κατάλληλων εγκαταστάσεων υποδοχής (αποσυμπίεσης κλπ). Δηλαδή θα απαιτούταν η έγκαιρη κινητοποίηση κατάλληλων σκαφών επιφανείας, κάτι που τις περισσότερες φορές είναι αδύνατο λόγω χρόνου και αποστάσεων. Οι κώδωνες διαφυγής που διαθέτουν μερικοί τύποι Υ/Β μπορούν να εξυπηρετήσουν μόνο ελάχιστους αριθμούς ατόμων, ενώ εξακολουθεί να παραμένει το πρόβλημα της υποδοχής και συλλογής των ναυαγών στην επιφάνεια.

DSRV του Αμερικανικού Ναυτικού

Η πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διάσωση του πληρώματος ενός Υ/Β που έχει ακινητοποιηθεί στο βυθό της θάλασσας είναι εκείνη που εμπλέκει τη χρήση ενός διασωστικού βαθυσκάφους το οποίο έχει τη δυνατότητα να κατέβει σε μεγάλα βάθη, να προσκολληθεί σε μία από τις θυρίδες του Υ/Β και να απομακρύνει το πλήρωμα. Τα σκάφη αυτά είναι γνωστά με το όνομα DSRV (Deep Submersible Rescue Vehicle).
Στην πράξη όμως λίγες ήταν εκείνες οι περιπτώσεις που πληρώματα Υ/Β παγιδεύτηκαν στο βυθό και η συνδρομή ενός DSRV θα μπορούσε ή μπόρεσε να αποβεί σωτήρια. Στην περίπτωση του Курск (Κούρσκ), παρότι 4 DSRVs ήταν παρόντα στον τόπο του ατυχήματος δεν ήταν δυνατή η διάσωση του πληρώματος λόγω των θαλασσίων ρευμάτων στην περιοχή του ναυαγίου, αλλά και άλλων παραγόντων, όπως η κλίση του ναυαγίου.
Μια πρώτη ματιά του πίνακα των Υ/Β που έχουν χαθεί μετά το 2^ο ΠΠ σε ατυχήματα εν καιρώ ειρήνης (παρατίθεται στο τέλος του κεφαλαίου), αποδεικνύει ότι ενώ για τα ντηζελοκίνητα Υ/Β η πρώτη αιτία είναι η σύγκρουση με σκάφος επιφανείας (5 από τα 15) η πρώτη αιτία για τη βύθιση πυρηνικών Υ/Β είναι κάποια φωτιά ή έκρηξη η οποία οδήγησε σε εισροή υδάτων και απώλεια πλευστότητας, ενώ στις 3 από τις 7 περιπτώσεις, το Υ/Β κατόρθωσε να αναδυθεί μετά το συμβάν.
Συνοπτικά οι κυριότερες αιτίες ατυχημάτων είναι:

• φωτιά ή έκρηξη
• μηχανική βλάβη, απώλεια πρόωσης
• ατύχημα στον αντιδραστήρα (για τα πυρηνικά Υ/Β)
• σύγκρουση με σκάφος επιφανείας ή άλλο Υ/Β.

 

Φωτιά, εκρήξεις, μηχανικά προβλήματα
Από κατασκευής των πρώτων ηλεκτροκίνητων Υ/Β τα διαμερίσματα των μπαταριών ήταν τα πιο ευάλωτα σε εκρήξεις και φωτιές, ενώ υψηλό βαθμό επικινδυνότητας είχαν και τα διαμερίσματα αποθήκευσης και χρήσης των τορπιλών. Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για την πρόωση, η προσθήκη πολλών χιλιομέτρων ηλεκτρικών καλωδιώσεων λόγω των εξελιγμένων οπλικών και άλλων συστημάτων, η προσθήκη όπλων (τορπίλες, πύραυλοι) με ισχυρότερη γόμωση και πολύ συχνά με ασταθή υγρά καύσιμα, προσέθεσε παράγοντες επικινδυνότητας.

Το SSN-593 Thresser

Το πρώτο πυρηνικό Υ/Β που χάθηκε ήταν το Αμερικανικό SSN-593 Thresser. Στις 10 Απριλίου 1963, σε απόσταση 200 μιλίων από τις ακτές της Νέας Αγγλίας το Αμερικανικό Υ/Β εκτελούσε ασκήσεις μετά από μετασκευή, όταν χάθηκε αύτανδρο. Σύμφωνα με την επιτροπή που ερεύνησε το ατύχημα, ένα σωλήνας θαλασσινού νερού που περνούσε μέσα από το μηχανοστάσιο έσπασε και πλημμύρισε το διαμέρισμα βραχυκυκλώνοντας τον κεντρικό ηλεκτρικό πίνακα. Το αποτέλεσμα ήταν η πλήρης απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας και η αδυναμία λειτουργίας του αντιδραστήρα. Χωρίς πρόωση και με συνεχή ροή υδάτων στο εσωτερικό του, το Thresser πήρε καθοδική κλίση και άρχισε να κατεβαίνει μέχρι που έφτασε το βάθος σύνθλιψης του κελύφους, οπότε η υδροστατική πίεση το διέλυσε. Η απώλεια του Thresser και των 129 ναυτικών συγκλόνισε το Αμερικανικό ναυτικό. Άμεσο αποτέλεσμα ήταν η θέσπιση αυστηρών προδιαγραφών σε κάθε εξάρτημα και η διεξαγωγή εξαντλητικών δοκιμών κάθε συστήματος των Υ/Β που κατασκευάστηκαν τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα υπήρξε το έναυσμα για την ανάπτυξη του προγράμματος εξέλιξης των DSRV ώστε να καταστεί δυνατή η διάσωση του πληρώματος ενός Υ/Β το οποίο θα ακινητοποιούταν σε μεγάλο βάθος.

Υποβρύχια φωτογραφία (1969) του ναυαγίου του Scorpion, πηγή: US Naval Historical Center

Στις 22 Μαίου 1968 τα υδρόφωνα του SOSUS κατέγραψαν τους ήχους ενός Αμερικανικού Υ/Β που κατέβαινε σε μεγάλο βάθος, με σαφείς ενδείξεις πλημμυρισμένου κελύφους. Επρόκειτο για το SSN-589 Scorpion (Skipjack), το ναυάγιο του οποίου εντοπίσθηκε 6 μήνες αργότερα 400 μίλια νοτιοδυτικά των Αζορών. Η αρχική εκτίμηση ήταν ότι το Υ/Β είχε εκτοξεύσει μια οπλισμένης τορπίλη η οποία διέγραψε κύκλο και κτύπησε το ίδιο το Scorpion. Όμως μια αποστολή στον τόπο του ναυαγίου το 1969 δεν ανακάλυψε στοιχεία που να στηρίζουν αυτή τη θεωρία. Παρότι υπήρξαν κομμάτια του σκάφους που δε βρέθηκαν, τα υπάρχοντα συντρίμμια δεν υποστήριζαν αυτή την εκδοχή. Το πόρισμα μιας νέας επιτροπής το 1970 υποστήριξε την εκδοχή έκρηξης στο διαμέρισμα των μπαταριών του Υ/Β η οποία οδήγησε σε μεγάλη εισροή υδάτων στο εσωτερικό του σκάφους, απώλεια πλευστότητας και πρόωσης. Από την άλλη πλευρά το ναυάγιο του Scorpion έχει πολλές φορές εμπλακεί στις θεωρίες του τριγώνου των Βερμούδων, έστω και αν το ατύχημα δεν έλαβε χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή. Η ουσία παραμένει ότι 99 ναυτικοί συνόδευσαν το Scorpion στον υγρό τάφο του.
Το πρώτο Σοβιετικό πυρηνικό Υ/Β που χάθηκε ήταν το Κ-8 (Π627A, November SSN). Στις 8 Απριλίου του 1970 και ενώ το Κ-8 επέστρεφε από την άσκηση Ωκεανός, δύο φωτιές άρχισαν ταυτόχρονα στο 3^ο και το 8^ο διαμέρισμα του σκάφους. Το Υ/Β αναδύθηκε αλλά το πλήρωμα δεν κατόρθωσε να τις σβήσει, ενώ τα συστήματα ασφαλείας του αντιδραστήρα επενέβησαν και άφησαν το Κ-8 χωρίς ενέργεια. Οι εφεδρικοί ντηζελοκινητήρες δεν λειτούργησαν. Οι προσπάθειες του πληρώματος να διατηρήσουν την πλευστότητα του σκάφους απέβησαν άκαρπες και 3 μέρες αργότερα το Κ-8 βυθίστηκε. Ένα μέρος του πληρώματος διασώθηκε από παραπλέοντα πλοία, αλλά 52 μέλη πληρώματος παρασύρθηκαν στο βυθό. Ο κυβερνήτης και 4 ακόμα αξιωματικοί προσπάθησαν, ενώ το σκάφος βυθιζόταν, να χρησιμοποιήσουν τον κώδωνα διαφυγής ο οποίος όμως ήταν πλημμυρισμένος και γεμάτος τοξικά αέρια. Μόνο ένας αξιωματικός διασώθηκε. Το Κ-8 βρίσκεται και σήμερα σε βάθος 4.680m στο Βισκαϊκό Κόλπο.
Το K-429 (Π670M, Charlie I SSGN) διαθέτει το θλιβερό προνόμιο να είναι το μοναδικό Υ/Β που έχει βυθιστεί δύο φορές. Στις 24 Ιουνίου του 1983 βυθίστηκε σε μικρό βάθος ανοικτά του Βλαδιβοστόκ λόγω φωτιάς, παρασέρνοντας μαζί του 90 ναυτικούς. Λίγο αργότερα ανελκύστηκε και μεταφέρθηκε στη βάση του Βλαδιβοστόκ. Όμως 2 χρόνια αργότερα ξαναβυθίστηκε, κατά άλλες πηγές δεμένο στην προβλήτα, κατά άλλες εν κινήσει, μέσα πάντως στη βάση.

Το Κ-219 λίγο πριν βυθισθεί. Διακρίνεται η καταπακτή του πυραύλου όπου έγινε η έκρηξη

Τον Οκτώβριο του 1986 και ενώ το SSBN K-219 (P667A, Yankee I), βρισκόταν περίπου 680 μίλια βορειοανατολικά των Βερμούδων, μια έκρηξη προκάλεσε εισροή υδάτων στο διαμέρισμα των 16 βαλλιστικών πυραύλων (4^ο διαμέρισμα). Το Κ-219 αναδύθηκε και το πλήρωμα προσπάθησε, χωρίς αποτέλεσμα να σβήσει τη φωτιά. Τρία μέλη του πληρώματος χάθηκαν στην πορπάθεια αυτή. Παράλληλα ένα ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα προκάλεσε προβλήματα στη λειτουργία του αντιδραστήρα και ένας ακόμα ναυτικός χάθηκε στην προσπάθεια να κατεβούν οι ράβδοι ελέγχου στον αντιδραστήρα. Το Υ/Β παρότι βρισκόταν σε ανάδυση άρχισε να χάνει την πλευστότητά του λόγω της εισροής υδάτων και τελικά βυθίστηκε. Το πλήρωμά του διασώθηκε από σκάφος που είχε στο μεταξύ σπεύσει επιτόπου. Κατά μια εκδοχή η έκρηξη στο 4^ο διαμέρισμα οφειλόταν σε σύγκρουση με άλλο Υ/Β η οποία κατέστρεψε τη στεγάνωση ενός σωλήνα βαλλιστικού πυραύλου. Η εισροή υδάτων και η αύξηση της πίεσης στο συγκεκριμένο σωλήνα μπορεί να προκάλεσε είτε ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα είτε διαρροή καυσίμου από τον πύραυλο και έκρηξη. Η επικρατέστερη εκδοχή πάντως υποστηρίζει ότι υπήρξε διαρροή υγρού καυσίμου από τον πύραυλο, δημιουργία ατμών αυτού και ανάφλεξη από ηλεκτρικό σπινθήρα. Η εκδοχή αυτή υποστηρίζεται και από την ύπαρξη αρκετών τέτοιων προβλημάτων με τους βαλλιστικούς πυραύλους υγρών καυσίμων.

Το Κ-278 Комсомолец έχοντας αναδυθεί μετά τη φωτιά

Το Σεπτέμβριο του 1977 ένα Delta I SSBN υποχρεώθηκε να ρίξει στη θάλασσα μια πυρηνική κεφαλή μετά από διαρροή καυσίμου στο συγκεκριμένο σωλήνα. Το πλήρωμα αναγκάστηκε να ανοίξει την καταπακτή για να εκτονωθεί η πίεση. Το περιστατικό έλαβε χώρα κοντά στο Πετροπαβλόσκ σε μικρό βάθος, και η κεφαλή ανασύρθηκε αργότερα. Το Κ-278 Комсомолец (Κομσομόλετς) ήταν ένα Υ/Β κατασκευασμένο από τιτάνιο, ικανό να καταδύεται σε βάθη πιθανώς κάτω από 1.000m. Υπήρξε το μοναδικό του Σχεδίου 685 (Mike) και πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως πλατφόρμα δοκιμών και εξέλιξης. Στις 7 Απριλίου του 1989 το Κ-278 βρισκόταν στη θάλασσα της Νορβηγίας, περίπου 100 μίλια νοτίως της νήσου Bear. Ενώ έπλεε σε βάθος 160m ξέσπασε φωτιά στο 70 διαμέρισμα. Το Υ/Β κατόρθωσε να αναδυθεί όμως η φωτιά γρήγορα εξαπλώθηκε και το σκάφος άρχισε να πλημμυρίζει. Το πλήρωμα αναγκάσθηκε να το εγκαταλείψει, όμως δεν υπήρχαν αρκετοί λέμβοι με αποτέλεσμα πολλοί ναυτικοί να βρεθούν στα παγωμένα νερά. Το Κ-278 βυθίστηκε σε βάθος 1.685m με συνολικές απώλειες 42 ατόμων.

 

Πυρηνικά ατυχήματα
Ένα από τα πρώτα περιστατικά που ανέδειξαν τα προβλήματα της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας για την πρόωση των Υ/Β έλαβε χώρα στις 4 Ιουλίου του 1961. Το Σοβιετικό SSBN Κ-19 (Π658, Hotel) έπλεε στο Β. Ατλαντικό συμμετέχοντας σε ασκήσεις, όταν εντοπίσθηκε μια διαρροή στο πρωτεύον κύκλωμα ψύξης του αντιδραστήρα. Η διαρροή βρισκόταν σε μη προσπελάσιμο σημείο του σκάφους και προκάλεσε πτώση της πίεσης στο πρωτεύον κύκλωμα απαγωγής θερμότητας. Το αποτέλεσμα ήταν η υπερθέρμανση του αντιδραστήρα και καθώς δεν υπήρχε εφεδρικό σύστημα επαναφοράς και διατήρησης της πίεσης στο κύκλωμα ψύξης, ο κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης αλυσιδωτής αντίδρασης ήταν μεγάλος. Οι μηχανικοί του σκάφους κατόρθωσαν να επινοήσουν μια αυτοσχέδια διάταξη για την τροφοδοσία ψυκτικού στον αντιδραστήρα η οποία επέτρεψε έστω και την τελευταία στιγμή τον έλεγχο της κατάστασης. Όμως κατά τη διάρκεια των εργασιών για την αντιμετώπιση της βλάβης πολλοί αξιωματικοί και ναύτες αναγκάστηκαν να εργαστούν στο διαμέρισμα του αντιδραστήρα υπό συνθήκες υψηλής ραδιενέργειας η οποία προερχόταν από αναθυμιάσεις και ατμούς.

To K-19 στο Πολυάρνι το 1994

Όλο το πλήρωμα του Κ-19 εξετέθη σε σημαντικά ποσά ραδιενέργειας, ενώ 8 μέλη του πέθαναν από οξεία έκθεση καθώς δέχθηκαν δόσεις 50-60 Sv (5.000-6.000 rem) σε διάστημα μερικών ωρών. Το πλήρωμα μεταφέρθηκε σε παραπλέον ντηζελοκίνητο Υ/Β ενώ το Κ-19 ρυμουλκήθηκε στη βάση του στη χερσόνησο Κόλα.Το Κ-19 επισκευάσθηκε και επανήλθε σε υπηρεσία, όμως 8 χρόνια αργότερα ενεπλάκη σε μια σύγκρουση με το Αμερικανικό SSN-615 Gato (Thresser), χωρίς ανθρώπινες απώλειες αλλά με σοβαρές ζημιές.Και πάλι επισκευάσθηκε, αλλά το 1972 είχε ένα ακόμα σημαντικό ατύχημα, όταν από μια φωτιά στο Β. Ατλαντικό χάθηκαν 28 μέλη του πληρώματος και το σκάφος υπέστη σοβαρότατες ζημίες και χρειάστηκε και πάλι να ρυμουλκηθεί στη βάση του. Μετά και από αυτό το ατύχημα μετασκευάστηκε σε σκάφος επικοινωνιών και υποκλοπών, ενώ του είχε δοθεί το παρατσούκλι «Χιροσίμα» λόγω των ατυχημάτων του. Παροπλίστηκε το 1991 και βρίσκεται σήμερα στο Полярный (Πολυάρνι), μαζί με πολλά άλλα παροπλισμένα πυρηνικά Υ/Β.

To μισοβυθισμένο Κ-27 στις ακτές της Νοβάγια Ζέμλυα

Ένα άλλο σοβαρό περιστατικό έλαβε χώρα στις 24 Μαίου 1968. Κατά τη διάρκεια δοκιμών στη θάλασσα του Barents το Κ-27 (Π645 ZhMT SSN) εμφάνισε υψηλές τιμές ακτινοβολίας γάμμα στο διαμέρισμα του αντιδραστήρα. Παράλληλα ραδιενεργά αέρια κατέκλυσαν το χώρο του αντιδραστήρα. Το Κ-27 ρυμουλκήθηκε στη βάση του όμως η μόλυνση από ραδιενέργεια ήταν τόσο μεγάλη που ποτέ δεν επισκευάσθηκε. Το 1981 βυθίστηκε από το Σοβιετικό Ναυτικό σε μικρό βάθος, στη θάλασσα Kapa (Κάρα) κοντά στις ακτές της Новая Земля (Νοβάγια Ζέμλυα - Νέα Γή), το μεγαλύτερο ίσως πυρηνικό «σκουπιδότοπο» στον κόσμο. Να σημειωθεί ότι το Κ-27 ήταν το 1^ο Σοβιετικό Υ/Β  στο οποίο είχαν τοποθετηθεί αντιδραστήρες υγρού μετάλλου. Επίσημα το ατύχημα αποδόθηκε σε προβλήματα στο σύστημα ψύξης.
Αρκετά συχνά είναι και τα ατυχήματα κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης ή ανεφοδιασμού του αντιδραστήρα. Σε αυτά τα ατυχήματα το Σοβιετικό/Ρωσικό ναυτικό διαθέτει μια θλιβερή πρωτιά, αποτέλεσμα ελλιπούς εκπαίδευση και απουσίας της τυποποίησης των εργασιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ατύχημα του Κ-11 (Π627A, November SSN), στη ναυτική βάση του Северодвинск (Σεβεροντβίνσκ), το Φεβρουάριο του 1965. Συνεργεία της βάσης εργαζόντουσαν στον αντιδραστήρα και στις 6 Φεβρουαρίου προχώρησαν σε άνοιγμα του δοχείου πιέσεως, χωρίς προηγουμένως να έχουν κατεβάσει τις ράβδους ελέγχου. Το αποτέλεσμα ήταν η απελευθέρωση ραδιενεργών ατμών. Οι ενδείξεις ραδιενέργειας ανέβηκαν εκτός της κλίμακας των μετρητών και το προσωπικό απομακρύνθηκε αμέσως εγκαταλείποντας την προσπάθεια ανοίγματος. Για τις επόμενες 5 ημέρες οι μηχανικοί της βάσης προσπάθησαν να εξηγήσουν την αιτία του ατυχήματος καταλήγοντας σε λάθος συμπεράσματα. Στις 12 Φεβρουαρίου έγινε ξανά προσπάθεια να ανοιχτεί το δοχείο πιέσεως και πάλι χωρίς να κατέβουν οι ράβδοι ελέγχου. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, ενώ παράλληλα ξέσπασε και φωτιά. Δεν υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία για τη ραδιενέργεια που εκλύθηκε ούτε και για τα επίπεδα έκθεσης των εργατών. Ο αντιδραστήρας τελικά αντικαταστάθηκε.
Οι φήμες για τα Κινέζικα πυρηνικά Υ/Β αναφέρουν ότι τα συνήθη επίπεδα ραδιενέργειας στο εσωτερικό των Υ/Β είναι πολύ πάνω από τα αποδεκτά όρια που έχουν θέσει όλες οι υπόλοιπες χώρες που έχουν πυρηνικά Υ/Β.
Σημαντικά προβλήματα αναφέρονταν κατά τη δεκαετία του 70 και για τα Βρετανικά πυρηνικά Υ/Β. Όμως στα θέματα αυτά η Σοβιετική Ένωση και η Ρωσία έχουν δώσει στη δημοσιότητα πολύ περισσότερα στοιχεία και αναφορές από ότι οι Δυτικές δυνάμεις. Έτσι ελάχιστα είναι γνωστά για ατυχήματα που προκάλεσαν έκλυση ραδιενέργειας από Αμερικανικά, Βρετανικά και Γαλλικά Υ/Β.
Πάντως είναι απόλυτα βέβαιο ότι η λειτουργία πυρηνικών αντιδραστήρων σε πολεμικά σκάφη που δρουν σε ακραίες φυσικές συνθήκες, αλλά και οριακές επιχειρησιακές καταστάσεις, αποτελεί ένα τεράστιο ρίσκο, τόσο για τα πληρώματα των σκαφών, όσο και για τα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα.

 

Συγκρούσεις

Ένα Sierra με ζημιές στο ιστίο από σύγκρουση. Δεν έχει επιβεβαιωθεί εάν πρόκειται για το Κ-239 ή κάποιο άλλο σκάφος

Η σύγκρουση του SSN-689 Baton Rouge (Los Angeles) με το K-239 Карп (Π945A, Sierra I) SSN στη θάλασσα του Barents το 1992 είναι εκείνη η περίπτωση σύγκρουσης Υ/Β για την οποία είναι γνωστές οι περισσότερες λεπτομέρειες. Τα δύο Υ/Β συγκρούστηκαν στις 11 Φεβρουαρίου 1992 σε ελάχιστη απόσταση από τις βάσεις της χερσονήσου Κόλα. Το Αμερικανικό Υ/Β βρισκόταν σε βάθος περισκοπίου, πιθανότατα διενεργώντας υποκλοπές των Ρωσικών τηλεπικοινωνιών και παρακολουθώντας την κίνηση στην περιοχή, ενώ το Ρωσικό Υ/Β προσπάθησε να αναδυθεί ευρισκόμενο ακριβώς κάτω από το Αμερικανικό. Το αποτέλεσμα ήταν το ιστίο του Κ-239 να χτυπήσει το κέλυφος του Baton Rouge. Οι Ρωσικές αρχές ανέφεραν ζημιές στο ιστίο του Κ-239, στο οποίο βρέθηκαν κομμάτια από τα κεραμικά και πλαστικά που καλύπτουν το κέλυφος των Los Angeles για την αποφυγή ηχοεντοπισμού. Από την άλλη πλευρά το Αμερικανικό Ναυτικό ανακοίνωσε ότι το Baton Rouge έφερε ίχνη από σύγκρουση και μικρές ρωγμές σε μία από τις δύο δεξαμενές έρματος. Πάντως 1 χρόνο αργότερα το Αμερικανικό Υ/Β παροπλίστηκε, γεγονός που σημαίνει ότι οι ζημιές ήταν μάλλον σημαντικότερες από αυτές που αναφέρθηκαν επίσημα.
Θύματα δεν υπήρξαν, αλλά το συγκεκριμένο περιστατικό, όπως και άλλα αντίστοιχα που έχουν συμβεί έκτοτε, είναι ενδεικτικό του ότι παρά το τέλος του ψυχρού πολέμου, οι επικίνδυνες καταστάσεις συνεχίζονται. Αξίζει να αναφερθεί ότι η συγκεκριμένη περίπτωση ουσιαστικά συνιστούσε και παραβίαση των χωρικών υδάτων της Ρωσίας, αν και υπάρχουν μικρές τεχνικές διαφορές στο θέμα του προσδιορισμού των χωρικών υδάτων σε περιπτώσεις κλειστών κόλπων, παρότι και οι δύο χώρες αποδέχονται το όριο των 12 μιλίων. Ρωσικές πηγές αναφέρουν ότι αποτελεί πάγια επιχειρησιακή τακτική του Αμερικανικού και του Βασιλικού (Βρετανικού) Ναυτικού να διατηρούν, σε συνεργασία, 1-2 Υ/Β ανοιχτά του Μούρμανσκ και της χερσονήσου Κόλα, 1-3 ανοιχτά της Καμτσάκα και 1 κοντά στο Βλαδιβοστόκ. Οι αριθμοί αυτοί διπλασιάζονται σε περιόδους ασκήσεων. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο περιστατικό αναδεικνύει ότι παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις (τα 2 Υ/Β ήταν εκ των πιο σύγχρονων των 2 χωρών) η πλοήγηση ενός Υ/Β μόνο με τη χρήση παθητικών μέσων ηχοεντοπισμού, και ιδιαίτερα σε περιοχές με μεγάλη κίνηση σκαφών, είναι μια διαδικασία πολύ λεπτή και επικίνδυνη.
Αυτό ακριβώς το συμπέρασμα έρχεται να ενισχυθεί και από ένα άλλο περιστατικό, ακόμα πιο ακραίο, καθώς εμπλέκει δύο φίλια σκάφη. Στις 19 Μαρτίου 1998 και ενώ το SSBN-737 Kentucky (Ohio) έπλεε στην επιφάνεια, στα ανοιχτά της Νέας Υόρκης, συγκρούστηκε με το SSN-751 San Juan (impr. Los Angeles), το οποίο έπλεε σε βάθος περισκοπίου. Το συμβάν αυτό ήρθε να θέσει σε αμφισβήτηση τις πολυδιαφημισμένες δυνατότητες παθητικού ηχοεντοπισμού των Los Angeles. Το SSN-751 δεν μπόρεσε και να αποφύγει το SSBN-737, το οποίο αν και ανήκει στην, θεωρητικά, πιο αθόρυβη κλάση πυρηνικών Υ/Β που κατασκευάσθηκαν ποτέ (Ohio), έπλεε στην επιφάνεια της θάλασσας, παράγοντας πολύ περισσότερο θόρυβο από ότι εάν ήταν εν καταδύσει, και χωρίς να προσπαθεί να κρυφτεί.
Συνολικά έχουν, αξιόπιστα, καταγραφεί 9 περιπτώσεις σύγκρουσης Υ/Β, ενώ αναφορές και φήμες κυκλοφορούν για πολύ περισσότερες. Φυσικά δε λείπουν και οι περιπτώσεις που αφορούν σύγκρουση Υ/Β με σκάφη επιφανείας. Η πιο εντυπωσιακή από αυτές, η οποία όμως δεν έχει καταγραφεί στο σχετικό πίνακα καθώς δεν ήταν δυνατό να επιβεβαιωθεί, είναι εκείνη που αφορά τη σύγκρουση του Κ-367 (Π671, Victor I SSN) με το αεροπλανοφόρο Kitty Hawk (CV-63) κάπου στον Ατλαντικό το Μάρτιο του 1984.
Αρκετές συχνές είναι και οι περιπτώσεις σύγκρουσης Υ/Β με μικρά σκάφη επιφανείας και κυρίως αλιευτικά. Το 1956, το SSN-571 Nautilus μπλέχτηκε στα δίχτυα ενός αλιευτικού στα ανοιχτά των ακτών του New Jersey, παρασέρνοντας στο βυθό το αλιευτικό, χωρίς μάλιστα το πλήρωμα του Nautilus να αντιληφθεί το παραμικρό. Το πιο πρόσφατο από τα περίπου 70 καταγεγραμμένα περιστατικά που εμπλέκουν Υ/Β και αλιευτικά ή άλλα μικρά σκάφη επιφανείας είναι το ατύχημα του Εχίμε Μαρού στις 9 Φεβρουαρίου του 2001. Η ανάδυση του SSN-772 Greenville (impr. Los Angeles) οδήγησε στη σύγκρουση με το Ιαπωνικό σκάφος το οποίο βυθίστηκε παίρνοντας μαζί του 9 μέλη πληρώματος. Πάντως ενώ τα πυρηνικά Υ/Β λόγω μεγέθους και εκτοπίσματος συνήθως μένουν αλώβητα από τέτοιες συγκρούσεις, δε συμβαίνει πάντα το ίδιο και με τα ντηζελοκίνητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η βύθιση του Περουβιανού S- 48 Pacosha (Guppy1A) SSK μετά από σύγκρουση με αλιευτικό στα ανοικτά του Περού τον Αύγουστο του 1988.
Το Αμερικανικό, και όχι μόνο, Ναυτικό δέχεται έντονες πιέσεις για αλλαγή των διαδικασιών ανάδυσης. Συγκεκριμένα επειδή αλιευτικά ή άλλα μικρά σκάφη πολύ συχνά δεν εκπέμπουν αρκετό θόρυβο ώστε να καταγραφούν από τα παθητικά μέσα ηχοεντοπισμού έχει προταθεί η χρήση του ενεργού sonar πριν την ανάδυση. Βέβαια αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά το Υ/Β προδίδει τη θέση του. Το Βασιλικό Ναυτικό προχώρησε σε αναθεώρηση των παραμέτρων πλεύσης, κυρίως σε πολυσύχναστες περιοχές,  μετά από ένα ατύχημα το Νοέμβριο του 1990, κατά το οποίο το S-91 Trenchant (Trafalgar SSN) βύθισε ένα αλιευτικό στα ανοικτά της Σκοτίας, σκοτώνοντας και τα 4 μέλη πληρώματος. Συγκεκριμένα τα Υ/Β πρέπει να διατηρούν απόσταση τουλάχιστο 1.500m από σκάφη επιφανείας όταν πλέουν σε βάθος περισκοπίου και 4.000m όταν βρίσκονται βαθύτερα.
Όμως τα πολυάριθμα ατυχήματα που αφορούν συγκρούσεις είτε μεταξύ Υ/Β είτε Υ/Β με σκάφη επιφανείας αναδεικνύουν ότι τα συστήματα παθητικού ηχοεντοπισμού κάθε άλλο παρά τέλεια είναι. Έχουν σημαντικούς περιορισμούς απέναντι σε σύγχρονα Υ/Β των «αντιπάλων», χάνουν μεγάλο μέρος της απόδοσής τους όταν καλούνται να λειτουργήσουν κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας και είναι πρακτικά αδύνατο να εντοπίσουν μικρά σκάφη επιφανείας τα οποία είναι ακίνητα ή κινούνται με πολύ μικρές ταχύτητες. Οι κίνδυνοι από τέτοιες συγκρούσεις είναι μεγάλοι και εκτείνονται προς πολλές κατευθύνσεις. Απειλούν τις ζωές των πληρωμάτων των Υ/Β και των σκαφών που εμπλέκονται, τις σχέσεις μεταξύ κρατών, και όταν τα σκάφη είναι πυρηνοκίνητα ή φέρουν πυρηνικά όπλα απειλούν το περιβάλλον, τις ισορροπίες οικοσυστημάτων και μεγάλους αριθμούς ανυποψίαστων πολιτών.

 

Το ατύχημα του Курск (Κούρσκ)
Στις 13 Αυγούστου του 2000 μια είδηση έκανε το γύρο των ειδησεογραφικών πρακτορείων σε όλο των κόσμο. Το Курск (Π949, Oscar II SSGN) είχε χαθεί αύτανδρο κατά τη διάρκεια ασκήσεων στη θάλασσα του Barents. Για αρκετές μέρες ο κόσμος ολόκληρος παρακολούθησε τις εξελίξεις με κομμένη την ανάσα. Αρχικά οι ενδείξεις ζωής στο βυθισμένο Υ/Β, στη συνέχεια οι αποτυχημένες προσπάθειες διάσωσης, η πρωτοφανής για τα Σοβιετικά/Ρωσικά δεδομένα διαταγή του Πούτιν προς τον Αρχηγό του Ναυτικού να δεχθεί διεθνή βοήθεια, και στις 23 Αυγούστου μέρα εθνικού πένθους για τη Ρωσία, καθώς η μοίρα των 118 ναυτικών είχε πια κριθεί. Το Курск βρισκόταν σε βάθος 108m.
Για πρώτη φορά το ατύχημα ενός Υ/Β έλαβε τόση δημοσιότητα. Η απώλεια του Κούρσκ ήταν πλήγμα στην ισχύ του Ρωσικού Ναυτικού, κυρίως όμως στο γόητρό του. Ήταν το αποκορύφωμα των δυσκολιών και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το σύνολο των Ρωσικών ένοπλων δυνάμεων μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν επίσης η πρώτη φορά που για το ατύχημα ενός πυρηνικού Υ/Β δεν υπήρχε έλλειψη αλλά περίσσευμα πληροφόρησης.
Όταν έλαβε χώρα η έκρηξη το Курск βρισκόταν στη φάση εκτέλεσης μιας εικονικής επίθεσης κατά του Ρωσικού καταδρομικού (CGN) Петр Великий (Πέτρ Βελικίυ - Μεγάλος Πέτρος). Στην περιοχή βρισκόντουσαν αριθμός Ρωσικών πλοίων ανθυποβρυχιακού πολέμου, τουλάχιστο 1 ακόμα Ρωσικό Υ/Β, 2 Αμερικανικά Υ/Β της κλάσης Los Angeles (SSN-769Toledo, SSN-691 Memphis), 1 Βρετανικό Υ/Β (S-112 Splendid Swiftsure SSN)  και σε μεγαλύτερη απόσταση, ένα Αμερικανικό σκάφος παρακολούθησης και συλλογής πληροφοριών με διάταξη ρυμουλκούμενου sonar (T-AGOSS 22 Loyal, Victorious class SURTASS). Είναι λοιπόν δεδομένο ότι τόσο το Ρωσικό όσο και το Αμερικανικό Ναυτικό έχουν μια αρκετά σαφή εικόνα για το τι συνέβη εκείνη τη μέρα.

Το σήμα του NORSAR (Norwegian Seismic Array), πηγή: NORSAR

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, αλλά και την καταγραφή σεισμογραφικών ινστιτούτων, έλαβαν χώρα δύο συμβάντα, σε συντεταγμένες Ν69^ο38’ Ε37^ο19’ το πρωί της 12^ης Αυγούστου 2000. Το πρώτο σημειώθηκε στις 11:29:34 (ώρα Μόσχας) και ήταν ανάλογο σεισμού εντάσεως 1,5 βαθμών της κλίμακας Richter και το δεύτερο, το οποίο ήταν σίγουρα έκρηξη, 2 λεπτά αργότερα με ένταση 3,5 Richter. Στα δύο λεπτά που μεσολάβησαν καταγράφηκαν ηχητικά σήματα που αντιστοιχούν είτε στο απότομο άδειασμα των δεξαμενών έρματος με σκοπό την ταχεία ανάδυση, είτε σε απότομη επιτάχυνση, είτε σε συνδυασμό των δύο. Είναι λοιπόν σαφές ότι το πρώτο συμβάν στις 11:29 ανάγκασε το σκάφος να εκτελέσει κινήσεις εκτάκτου ανάγκης, ενώ το δεύτερο συμβάν είναι προφανώς η έκρηξη των τορπιλών στο πρόσθιο διαμέρισμα, η οποία αποτελείωσε το σκάφος.
Τον Οκτώβριο του 2001 το ναυάγιο του Курск ανασύρθηκε από το βυθό της θάλασσας και στις 10/10/2001 έφτασε ρυμουλκούμενο στο λιμάνι του Μούρμανσκ. Η επιτροπή που διερεύνησε το ατύχημα κατέληξε στο συμπέρασμά της αφού μελέτησε και το κουφάρι του Υ/Β. Στις 26/6/2002 ανακοινώθηκε ότι το ατύχημα του Курск οφείλεται σε έκρηξη τορπίλης στο εσωτερικό πρόσθιο μέρος του σκάφους, η οποία στη συνέχεια προκάλεσε την έκρηξη και άλλων τορπιλών στον ίδιο χώρο με αποτέλεσμα την πλήρη διάρρηξη της πλώρης και ανεξέλεγκτη εισροή υδάτων. Αυτή η εκδοχή συμφωνεί και με την καταγραφή 2 εκρήξεων, μίας μικρής και μίας μεγαλύτερης.
Αυτή ήταν και η μία από τις δύο εκδοχές που είχαν κυκλοφορήσει και τις πρώτες ώρες μετά το ατύχημα. Η άλλη ήταν εκείνη που υποστήριζε ότι το ατύχημα ήταν αποτέλεσμα της σύγκρουσης με ένα άλλο Υ/Β. Η εκδοχή της σύγκρουσης στηρίχθηκε σε αρκετές ενδείξεις οι οποίες αναφέρθηκαν, οι κυριότερες εκ των οποίων είναι:

• το sonar των Ρωσικών πλοίων, που συμμετείχαν στη ίδια άσκηση με το Курск, εντόπισε ένα δεύτερο υποβρύχιο αντικείμενο μεγάλου μεγέθους κοντά στο Курск
• λίγο μετά την μεγάλη έκρηξη εντοπίσθηκε σημαντήρας εκτάκτου ανάγκης χρώματος πράσινου-άσπρου, όπως αυτοί που χρησιμοποιούνται από το Αμερικανικό και το Βρετανικό Ναυτικό (το Ρωσικό Ναυτικό χρησιμοποιεί σημαντήρες κόκκινους-άσπρους)
• υπάρχουν αναφορές για συντρίμμια στο βυθό, κοντά στο Курск, τα οποία δεν ανήκουν στο Ρωσικό Υ/Β
• το Αμερικανικό Ναυτικό έχει επίσημα παραδεχθεί ότι στην περιοχή των ασκήσεων υπήρχαν 2 Υ/Β της κλάσης Los Angeles
• το SSN-691 Memphis φέρεται να προσέγγισε Νορβηγικό λιμάνι στις 17-18 Αυγούστου, πιθανώς για την εκτέλεση βασικών επισκευών

Από την άλλη πλευρά βέβαια ένα Υ/Β της κλάσης Los Angeles με εκτόπισμα περίπου 7.000tn δεν είναι εύκολο να επιζήσει μιας σύγκρουσης με ένα Oscar II SSGN και μάλιστα να του προκαλέσει τόσο μεγάλες ζημιές. Ένα Oscar II SSGN έχει υπερδιπλάσιο εκτόπισμα (20.000tn) και διπλό κέλυφος το οποίο του επιτρέπει να αντέξει μέχρι και το απευθείας πλήγμα συμβατικής τορπίλης. Θεωρητικά, υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες σχετικής ταχύτητας των 2 Υ/Β, γωνίας πρόσκρουσης και σημείων πρόσκρουσης, θα ήταν δυνατό το Memphis ή κάποιο άλλο Los Angeles να επιφέρει σοβαρές ζημιές στο Κούρσκ και να παραμείνει σε κατάσταση που του επιτρέπει να συνεχίσει την πορεία του.
Από την άλλη πλευρά είναι δυνατό η σύγκρουση των 2 Υ/Β (το πρώτο σήμα στις 11:29) να μην ήταν ιδιαιτέρως σφοδρή και να μην επέφερε σημαντικές ζημιές στο Курск. Μπορεί όμως να συνέπεσε με κάποια άλλη δραστηριότητα στο πρόσθιο διαμέρισμα τορπιλών, την οποία και επηρέασε κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ακολουθήσει η έκρηξη των πυρομαχικών του διαμερίσματος.

Το Курск ρυμουλκείται προς το Μούρμανσκ. μετά την ανέλκυσή του

Στις μέρες μετά το περιστατικό υπήρξε έντονη διπλωματική δραστηριότητα, η οποία περιλάμβανε τηλεφωνική(ές) επικοινωνία(ες) του Προέδρου Πούτιν με τον ομόλογό του Clinton, αλλά και, σύμφωνα με πληροφορίες, μια ανεπίσημη επίσκεψη του Διευθυντή της CIA Tennet στη Μόσχα στις 17 Αυγούστου.
Ίσως ποτέ να μη γίνει γνωστό τι ακριβώς συνέβη στο Курск, είναι όμως βέβαιο ότι έπεσε και αυτό θύμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, του σκληρού ακήρυχτου πολέμου που συνεχίζεται κάτω από τη θάλασσα, ακόμα και μια δεκαετία μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Οι 118 ναυτικοί του Курск προσετέθησαν στο μακρύ κατάλογο των, τουλάχιστο, 1.341 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους σε ατυχήματα Υ/Β εν καιρώ ειρήνης, μετά το 2^ο ΠΠ.

 

Συνοπτικός πίνακας των ατυχημάτων
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται εποπτικά τα ατυχήματα Υ/Β εν καιρώ ειρήνης μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (μετακινήστε το δείκτη του ποντικιού πάνω από τα σύμβολα για να δείτε επεξηγήσεις).

ΗΜ/ΝΙΑ	ΧΩΡΑ	ΣΚΑΦΟΣ (κλάση)	ΠΕΡΙΟΧΗ	ΕΙΔΟΣ ΑΤΥΧΗ ΜΑΤΟΣ	ΑΠΟΤΕ ΛΕΣΜΑ		ΑΠΩΛΕΙΕΣ
1946	ΙΣΠΑΝΙΑ	C-4 (Peral) SS	Μεσόγειος				44
5/12/1946	ΓΑΛΛΙΑ	U-2326 (XXXIII)	Μεσόγειος	?			21
26/8/1949	ΗΠΑ	SS-345 Cochino (Gato)	Θαλ. Barents				7
12/1/1950	Η.Β.	P-315 Truculent (Trident) SS	Τάμεσης				60
16/6/1951	Η.Β	P-421 Affray (Amphion) SS	Μάγχη	?			75
25/9/1952	ΓΑΛΛΙΑ	Sibylle (Seraph) SS	Ανοιχτά της Toulon	?			46
4/4/1953	ΤΟΥΡΚΙΑ	SS Dumlupinar (Guppy)	Δαρδανέλια				81
28/5/1955	ΗΠΑ	SS-415 Stickleback (Balao)	Ειρηνικός
21/12/1955	ΗΠΑ	SS-486 Pomodon (Tench)	San Francisco				5
1956	ΕΣΣΔ	M-259 (P615, Quebec) SSΚ	Άγνωστο				4
1957	ΕΣΣΔ	Μ-256 (P615, Quebec) SSΚ	Βαλτική				40
14/6/1960	ΗΠΑ	SSN-583 Sargo (Skate)	Βάση Pearl Harbor				1
13/10/1960	ΕΣΣΔ	K-8 (P627A, November) SSN	Θαλ. Barents
4/6/1961	ΕΣΣΔ	K-19 (P658, Hotel) SSBN	Β. Ατλαντικός				8
6/1962	ΕΣΣΔ	K-3 (P627A, November) SSN	Ατλαντικός
10/4/1963	ΗΠΑ	SSN-593 Thresser (Thresser)	Ανοιχτά της Νέας Αγγλίας				129
27/8/1963	ΗΠΑ	SSG-574 Grayback	Ειρηνικός				1
12/2/1965	ΕΣΣΔ	K-11 (P627A, November) SSN	Βάση Σεβεροντβίνσκ
8/9/1967	ΕΣΣΔ	K-3 (P627A, November) SSN	Ανοιχτά της Νορβηγίας				39
22/1/1968	ΙΣΡΑΗΛ	Z-77 Dakar (Taciturn) SS	Ανατολική Μεσόγειος	?			69
27/1/1968	ΓΑΛΛΙΑ	S-647 Minerve (Daphne) SSK	Ανοιχτά της Toulon	?			52
11/4/1968	ΕΣΣΔ	K-129 (P629A, Golf) SSB	750m NW της Χαβάης				60
	ΗΠΑ	SSN-579 Swordfish (Skate)
21/5/1968	ΗΠΑ	SSN-589 Scorpion (Skipjack)	400m SW των Αζορών	?			99
24/5/1968	ΕΣΣΔ	Κ-27 (P645ZhMT) SSN	Θαλ. Barents				9
23/8/1968	ΕΣΣΔ	Κ-140 (P667A, Yankee I) SSBN	Βάση Σεβεροντβίνσκ
9/10/1968	ΕΣΣΔ	Κ-131 (P675, Echo II) SSGN	Θαλ. Barents
		Άγνωστο
11/2/1969	ΗΠΑ	SS-342 Chopper (Gato)	Ανοιχτά της Κούβας
11/1969	ΕΣΣΔ	K-19 (P658, Hotel) SSBN	Άγνωστο
	ΗΠΑ	SSN-615 Gato (Thresser)
1970	ΕΣΣΔ	Κ-320 (P670A, Charlie I) SSGN	Ναυπηγείο Νόβγκοροντ
3/1970	ΕΣΣΔ	K-69 (P671, Victor I) SSN	Άγνωστο
	ΗΠΑ	SSN-637 Sturgeon (Sturgeon)
6/1970	ΕΣΣΔ	Κ-108 (P675, Echo II) SSGN	Ειρηνικός
	ΗΠΑ	SSN-639 Tautog (Sturgeon)
12/4/1970	ΕΣΣΔ	K-8 (P627A, November) SSN	Βισκαικός Κόλπος				52
20/8/1970	ΓΑΛΛΙΑ	S-644 Eurydice (Daphne) SSK	Ανοιχτά της Toulon	?			57
30/9/1971	Η.Β	S-67 Alliance (Amphion)	Β. Ατλαντικός				1
1972	ΕΣΣΔ	K-377 (P705, Alfa) SSN	Θαλ. Barents
24/2/1972	ΕΣΣΔ	K-19 (P658, Hotel II) SSBN	Β. Ατλαντικός				28
1973	ΓΑΛΛΙΑ	S-637 Sirene (Arethouse) SSK	Μεσόγειος
13/6/1973	ΕΣΣΔ	K-56 (P675, Echo II) SSGN	Βαλτική				27
3/1974	ΕΣΣΔ	Κ-408 (P667A, Yankee) SSBN	Β. Ειρηνικός
	ΗΠΑ	SSN-672 Pintado (Sturgeon)
26/9/1976	ΕΣΣΔ	K-47 (P675, Echo II) SSGN	Θαλ. Barents				8
20/9/1977	ΗΠΑ	SSN-653 Ray (Sturgeon)	Μεσόγειος	ΑΛΛΗ
20/8/1980	ΕΣΣΔ	Κ-122 (P675, Echo I) SSGN	Ανοικτά της Okinawa				9
30/9/1980	ΕΣΣΔ	Κ-222 (P661, Papa) SSGN	Βάση Σεβεροντβίνσκ
8/8/1982	ΕΣΣΔ	K-123 (P705, Alfa) SSN	Θαλ. Barents
24/6/1983	ΕΣΣΔ	K-429 (P670M, Charlie I) SSGN	Β. Ειρηνικός				90
18/6/1984	ΕΣΣΔ	Κ-131 (P675, Echo II) SSGN	Θαλ. Barents				13
20/9/1984	ΕΣΣΔ	B-122 (P629A, Golf) SSB	Θαλ. Ιαπωνίας				9
10/8/1985	ΕΣΣΔ	Κ-314 (P671, Victor I) SSN	Βάση Βλαδιβοστόκ				10
13/9/1985	ΕΣΣΔ	K-429 (P670M, Charlie I) SSGN	Βάση Βλαδιβοστόκ	?
12/1985	ΕΣΣΔ	Κ-431 (P675, Echo II) SSGN	Ανοιχτά του Βλαδιβοστόκ
13/3/1986	ΗΠΑ	SSBN-636 Nath. Greene (Lafayette)	Θαλ. Ιρλανδίας	ΑΛΛΗ
6/10/1986	ΕΣΣΔ	K-219 (P667A, Yankee I) SSBN	680m NE των Βερμούδων	ή			5
24/12/1986	ΕΣΣΔ	TK-12 (P941, Typhoon) SSBN	Θαλ. Barents
	Η.Β.	S-112 Splendid (Swiftsure) SSN
24/4/1988	ΗΠΑ	SS-582 Bonefish					3
7/4/1989	ΕΣΣΔ	Κ-278 Κομσομόλετς (P685, Mike) SSN	Θαλ. Barents				42
8/1988	ΠΕΡΟΥ	S- 48 Pacosha (Guppy1A) SSK	Ανοιχτά του Περού				8
25/6/1989	ΕΣΣΔ	Κ-192 (P675, Echo II) SSGN	Ανοιχτά της Νορβηγίας
11/2/1992	ΗΠΑ	SSN-689 Baton Rouge (Los Angeles)	Θαλ. Barents
	ΡΩΣΣΙΑ	K-239 Κάρπ (P945A, Sierra I) SSN
3/1993	ΗΠΑ	SSN-646 Grayling (Sturgeon)	Θαλ. Barents
	ΡΩΣΙΑ	K-407 (P667BDRM, Delta IV) SSBN
30/3/1994	ΓΑΛΛΙΑ	S-604 Emeraude (Rubis Amethyste) SSN	Ανοιχτά της Κορσικής	ΑΛΛΗ			10
1998	ΗΠΑ	SSBN-737 Kentucky (Ohio)	Ανοιχτά του Long Island
	ΗΠΑ	SSN-751 San Juan (impr. Los Angeles)
26/1/1998	ΡΩΣΙΑ	K-442 Τόμσκ (P949, Oscar II) SSGN	Άγνωστο	ΑΛΛΗ			1
12/8/2000	ΡΩΣΙΑ	K-141 Κούρσκ (P949, Oscar II) SSGN	Θαλ. Barents				118
ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΩΛΕΙΩΝ:						1.341

 
* Στον πίνακα δεν συμπεριλαμβάνονται οι περιπτώσεις σύγκρουσης με μικρά σκάφη επιφανείας (ψαράδικα κλπ) στις οποίες δεν υπήρξαν ζημιές ή θύματα στο Υ/Β
* Έχουν αναφερθεί περισσότερα από 100 άλλα περιστατικά τα οποία οριακά δεν εξελίχθησαν σε ατυχήματα
* Στον πίνακα δεν συμπεριλαμβάνονται περιστατικά που δεν έγινε δυνατό να επιβεβαιωθούν