ΔΝΤ: Η Ρωσία χρειάζεται νέο μοντέλο ανάπτυξης, κίνδυνοι λόγω Ουκρανίας

Τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία και τις προοπτικές της ρωσικής οικονομίας κρούει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σε έκθεσή του, προειδοποιώντας πως η γεωπολιτική ένταση που απορρέει από την κρίση στην Ουκρανία, οι κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση, και η ανεπάρκεια του μοντέλου ανάπτυξης που στηρίζεται σχεδόν εξολοκλήρου στις ενεργειακές εξαγωγές εγείρουν κινδύνους για το μέλλον.
Το Ταμείο σημειώνει πως «οι γεωπολιτικές εντάσεις φέρνουν τη ρωσική οικονομία σε ακινησία», γεννώντας ένα αβέβαιο επενδυτικό περιβάλλον. Η ανάπτυξη αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω το 2014, πέφτοντας στο αναιμικό 0,2% του ΑΕΠ, από 1,3% που ήταν το 2013.

Την ίδια στιγμή, οι εκροές κεφαλαίων αναμένεται να υπερβούν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια το τρέχον έτος. Μόλις το πρώτο τρίμηνο, $51 δισ. «άφησαν» τη Ρωσία, τη στιγμή που το σύνολο των κεφαλαιακών εκροών για ολόκληρο το 2013 διαμορφώθηκε στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το ΔΝΤ παραδέχεται μεν πως η Ρωσία έχει σημαντικές «προφυλάξεις» απέναντι σε τυχόν κινδύνους, αλλά προειδοποιεί ότι τυχόν «κλιμάκωση» της έντασης μεταξύ Μόσχας και Κιέβου θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τις αναπτυξιακές προοπτικές και να επιφέρει μία «βαθιά ύφεση», ιδιαίτερα σε περίπτωση Δυτικών κυρώσεων σε βάρος του ενεργειακού τομέα. Περίπου το 50%των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου περνούν μέσω ουκρανικών αγωγών.

Επιπλέον, το Ταμείο καταγράφει πως η αβεβαιότητα που πηγάζει από τη γεωπολιτική κατάσταση έχει προκαλέσει χρηματοδοτικά προβλήματα τόσο για το ρωσικό Δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα, με τις εκδόσεις κρατικών και εταιρικών ομολόγων να έχουν μειωθεί σημαντικά από τις αρχές του έτους.

Το μέσο κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί κατά 100-150 μονάδες βάσης ενώ παρατηρείται μεγάλη αύξηση του ποσοστού καταθέσεων που τηρούνται σε συνάλλαγμα (21% του συνόλου για εταιρικές καταθέσεις, 20% για ιδιώτες), εν μέσω φόβων για τη σταθερότητα του ρουβλιού.

Νέο μοντέλο ανάπτυξης

Το ΔΝΤ υπογραμμίζει πως η Ρωσία χρειάζεται πλέον ένα «νέο μοντέλο ανάπτυξης», μετά από μία 15ετία κατά την οποία η ρωσική οικονομία «βασιζόταν σε αυξανόμενες τιμές πετρελαίου […] και την αυξανόμενη χρήση αναξιοποίητων υλών».

Ενδεικτικά, το Ταμείο επισημαίνει πως τα 2/3 των εξαγωγών και το 1/3 των δημοσίων εσόδων «εξαρτώνται» από τον ενεργειακό κλάδο, γεγονός που καθιστά την οικονομία «πολύ ευαίσθητη» στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Η σημασία της ενέργειας για τη δημοσιονομική σταθερότητα φανερώνεται από το γεγονός ότι χωρίς τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου το έλλειμμα του 2013 θα αντιστοιχούσε σε 12% του ΑΕΠ. Το επίσημο έλλειμμα ήταν 1,3%.

«Αυτό το αναπτυξιακό πλαίσιο έχει πλέον φτάσει στα όριά του», σημειώνει το Ταμείο, τονίζοντας τη σημασία βαθύτερης ενσωμάτωσης της Ρωσία στη διεθνή οικονομική σκηνή, για να τονωθούν η επενδυτική ελκυστικότητα και η ποικιλομορφία της ρωσικής οικονομίας.

Τέλος, το Ταμείο επισημαίνει την ανάγκη υλοποίησης μακρόπνοων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων. Μεταξύ άλλων, το Ταμείο κάνει εκτενή αναφορά στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα, ζητώντας την ταχεία μεταρρύθμισή του.